D ვიტამინს ბევრი სარგებლის მოტანა შეუძლია - განწყობის გაუმჯობესება, ძვლების სიმტკიცე, ძლიერი იმუნიტეტი.
რა განსაზღვრავს მის დონეს ჩვენს ორგანიზმში და უნდა მივიღოთ თუ არა ვიტამინი დანამატის სახით?
D ვიტამინის დეფიციტის ნიშნები
იმისათვის რომ დროულად აღმოვაჩინოთ და აღმოვფხვათ მისი ნაკლებობით გამოწვეული რისკები, მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ ყველა ის ნიშანი თუ სიმპტომი, რაც D ვიტამინის დეფიციტს ახლავს თან.
ყველაზე საყურადღებო ნიშნებია:
- გადაღლილობა და დაქანცულობა
- სახსრების და ძვლების ტკივილი
- კუნთების სისუსტე და ტკივილი
- ხასიათის ცვალებადობა - შფოთვა, გაღიზიანება ან დეპრესია
- თმის ცვენა
- მაღალი არტერიული წნევა
- დასუსტებული იმუნიტეტი - ინფექციების მომატებული რისკი
- ფერმკრთალი კანი და სიმუქე თვალების ირგვლივ.
რა ფაქტორები ახდენს გავლენას D ვიტამინის დონეზე?
D ვიტამინის დონის მთავარი განმსაზღვრელი ფაქტორი მზის სინათლეა. თუმცა, არსებობს სხვა ფაქტორებიც:
- სეზონი და ადგილმდებარეობა
განედი დიდწილად განსაზღვრავს რა დონით აღწევს ჩვენამდე მზის სინათლე. ზამთარში მზე ნაკლები რაოდენობითაა. ზაფხულში დაგროვილი D ვიტამინის მარაგი მთელი სეზონი, როგორც წესი, არ ძლებს. ამასთან, რაც უფრო მეტად ვართ ვართ ეკვატორიდან დაშორებული, მით ნაკლები მზე აღწევს ჩვენამდე, განსაკუთრებით კი ზამთარში.
- ასაკი
ასაკთან ერთად, ჩვენი კანი თხელდება, რაც ართულებს D ვიტამინის გამომუშავებას. ამასთან თუ ავადმყოფობის ან სისუსტის გამო უფრო მეტ დროს სახლში ვატარებთ, შესაბამისად მზის დასხივებას საკმარისი დოზით ვეღარ ვიღებთ.
- კანის პიგმენტაცია
როდესაც კანში მელანინის, ანუ მუქი პიგმენტის, დონე მაღალია, ეს იცავს კანს UV დასხივებისგან, რაც თავის მხრივ ხელს უშლის D ვიტამინის გამომუშავებას, რადგან მზის სხივები ვერ აღწევს კანის საჭირო შრემდე.
- ტანსაცმელი
ტანსაცმელმა, რომელიც ჩვენი კანის უმეტეს ნაწილს ფარავს სამედიცინო, კულტურული, სოციალური თუ რელიგიური მიზეზებიდან გამომდინარე - შესაძლოა შეასუსტოს ჩვენი კანის უნარი გამოიმუშაოს D ვიტამინი.
- მზის დამცავის გამოყენება
მზის დამცავი გვიცავს დამწვრობისგან, მაგრამ ამავდროულად ამცირებს D ვიტამინის გამომუშავებას. მიუხედავად ამისა, აუცილებელია მისი გამოყენება ყოველდღიურად მრავალი სხვა მიზეზის გამო - კანის დამწვრობის, დაზიანების ასარიდებლად და კანის კიბოს განვითარების რისკის შესამცირებლად.
მოკლედ, უნდა მივიღოთ თუ არა D ვიტამინის დანამატი?
ზოგიერთი ქვეყანა რეკომენდაციის სახით გასცემს, რომ მოსახლეობამ ზამთარში D ვიტამინის დანამატი ყოველდღიურად მიიღოს. მაგალითად, დიდ ბრიტანეთში, ოქტომბრიდან მარტამდე პერიოდში, 4 წლის ზემოთ ბავშვებისთვის რეკომენდაციაა D ვიტამინის მინიმუმ 400 IU საერთაშორისო ერთეული, იგივე 10 მიკროგრამი ყოველდღიურად.
ზოგადად, D ვიტამინის დანამატი კარგი დამხმარეა დეფიციტის დროს, თუმცა აუცილებელია ანალიზით დავადგინოთ გვჭირდება თუ არა ან/და რა დოზით.
შესაძლებელია საჭიროზე მეტი D ვიტამინი მივიღოთ?
ძალიან რთულია მზის სინათლეზე საჭიროზე მეტი D ვიტამინი გამომუშავდეს, რადგან ამ პროცესს ჩვენი ორგანიზმი არეგულირებს.
იშვიათ შემთხვევებში, შესაძლებელია ზედმეტი D ვიტამინი მივიღოთ დანამატის სახით, რაც გამოიწვევს კალციუმის დონის ზრდას, მის დაგროვებას და საბოლოოდ, ჯანმრთელობისთვის მავნე შედეგს - გულის და ღვიძლის დაზიანებას. ზოგადი რჩევაა, რომ ყოველდღიურად 4000 IU, იგივე 100 მიკროგრამზე (μg) მეტი არ მივიღოთ.
საბოლოოდ, ყველაზე კარგია თუ დანამატის მიღებამდე კონსულტაციას თქვენს ექიმთან, დიეტოლოგთან ან ნუტრიციოლოგთან გაივლით.
